Türkiye tarımında yıllardır aynı sahne oynanıyor: Üretici alın terini toprağa akıtıyor, ürününü maliyetin altında satıyor. Raflarda ise fiyatlar üçe, beşe katlanıyor. CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım Komisyonu üyesi Ömer Fethi Gürer, bu kez Nevşehir’in patates tarlalarında üreticilerle buluştu. Gördüğü manzara ise hiç de iç açıcı değil.
Gürer’in ifadesiyle “Çiftçi üretiyor, ama ürettiği ürün çöpe gidiyor. İktidar ise seyrediyor.”
Yazlık patates üreticisi zararına çalıştı
Yazlık patatesten kazanç sağlanamadığını belirten Gürer, kışlık patates için de kaygıların büyüdüğünü dile getirdi. Tarlada seçilen iri patateslerin dışındaki ürünün hayvan yemi ya da çöp olduğunu söyleyen üreticiler, “İnanılmaz bir israfla karşı karşıyayız” diyerek dert yandı.
Çiftçi maliyetleri sıraladı: 8 liraya mal, altında satış
Üretici Adnan Yazıcı, patatesin kilogram maliyetinin 8 lira olduğunu, fakat bu fiyatın altında satmak zorunda kaldıklarını açıkladı. Tohumun kilosunun 22–23 liraya çıktığını, gübre, mazot ve elektrik maliyetlerinin de her geçen gün arttığını söyledi. Aracıların devreden çıkarılması, tohum ve gübrenin Tarım Kredi üzerinden doğrudan çiftçiye ulaştırılması gerektiğini vurguladı.
Gürer: TMO devreye girmeli
CHP’li Gürer, yıllardır patates üretiminin aynı düzeyde kaldığını, buna rağmen üreticinin hep kaybeden taraf olduğunu belirtti. Çözümü ise net:
“Toprak Mahsulleri Ofisi buğdayda, fındıkta, kayısıda nasıl devreye girdiyse patateste de girmeli. Patates altı ay depolanabiliyor. Alım yapılırsa piyasa dengelenir, üretici de tüketici de nefes alır.”
Üretici 8 liraya satıyor, markette 20 lira
Bir başka çarpıcı tablo ise fiyat uçurumu. Gürer’e göre, tarlada 8 liraya satılan patates, market rafında 15–20 liraya kadar çıkıyor:
“Çiftçi maliyetini karşılayacak fiyat bulamıyor ama tüketici raflarda kat kat yüksek bedel ödüyor. Bu sistem yanlış yönetiliyor. Zincir marketler piyasayı tek başına belirlerken, ihracatın önünde de bürokratik duvarlar örülüyor.”
“Üretim biterse ülke kaybeder”
Patates üreticileri ise endişeli: “Maliyetimizin altında satıyoruz. Üretimi kısmak zorunda kalırsak, ülke de kaybeder. Şimdiden ürünün %30–40’ı tarlada kalıyor.”
Gürer’in uyarısı net: “Üretici korunmazsa, tüketici de korunmaz. Kamunun TMO aracılığıyla müdahalesi kaçınılmazdır.”
